Όταν σχεδίασα αυτές τις διακοπές, τις έκανα με μια κατάσταση αβεβαιότητας λόγω της παγκόσμιας επιδημιολογικής κατάστασης. Ωστόσο, με το εμβόλιο φορέα και το ψηφιακό πιστοποιητικό της ΕΕ για τον COVID, ελπίζαμε ότι θα ήμασταν τυχεροί και θα μπορούσαμε να ταξιδέψουμε χωρίς σημαντικούς περιορισμούς, κάτι που έγινε.
Φιλοξενηθήκαμε σε ένα AirBNB κοντά στο κέντρο της Κρακοβίας. Φύγαμε από τη Ρουμανία με προσωπικό αυτοκίνητο, οπότε ήταν αρκετά εύκολο να προγραμματίσουμε την επίσκεψη στο Άουσβιτς. Φτάσαμε εύκολα, το Άουσβιτς απέχει μόλις 60 χιλιόμετρα από την Κρακοβία.
Αν έφτασες στην Κρακοβία με αεροπλάνο και πάλι θέλεις να επισκεφτείς την κατασκήνωση, δεν υπάρχει πρόβλημα. Στην Κρακοβία θα βρείτε πολλά μέρη όπου μπορείτε να αγοράσετε εισιτήρια ή ξεναγήσεις στο μουσείο. Προσωπικά, σας συμβουλεύω να αγοράσετε εισιτήρια για την ξενάγηση του μουσείου απευθείας από την επίσημη ιστοσελίδα γιατί μέρος των χρημάτων των εισιτηρίων πηγαίνει για την αποκατάσταση του μουσείου που αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1979.
Πώς να αγοράσετε εισιτήρια.
Μπορείτε να κάνετε κράτηση για διαφορετικές εκδρομές όπως θέλετε. Υπάρχουν περιηγήσεις 3.5 ωρών, 6 ωρών ή ιδιωτικές ξεναγήσεις 8 ωρών με τον οδηγό σας. Εάν είστε τυχεροί, για την ιδιωτική ξενάγηση, μπορείτε επίσης να έχετε έναν οδηγό στα ρουμανικά. Το μουσείο είναι ανοιχτό επί του παρόντος επτά ημέρες την εβδομάδα.
Για την ξενάγηση 3.5 ωρών, η τιμή του εισιτηρίου είναι 90 λέι / άτομο και για την 6ωρη ξενάγηση, τα εισιτήρια κοστίζουν 135 λέι / άτομο. Για την 8ωρη ξενάγηση, αποστέλλεται ένα e-mail εκ των προτέρων (κατά προτίμηση 2-3 εβδομάδες νωρίτερα) για να κλείσετε την ημέρα και τον ξεναγό στην επιθυμητή γλώσσα και μόνο αφού λάβετε την επιβεβαίωση θα πληρώσετε το εισιτήριο. Η τιμή του ποικίλλει ανάλογα με τον αριθμό των ατόμων στην ομάδα. Επίσης, δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι η αίτηση θα γίνει αποδεκτή, αλλά στη συνέχεια μπορείτε να επιλέξετε τις άλλες επιλογές.
Ήμασταν άτυχοι και δεν μπορούσαμε να κλείσουμε μια ιδιωτική περιήγηση, οπότε επιλέξαμε μια περιήγηση 3.5 ωρών. Όταν ήμασταν εκεί, το μουσείο ήταν ανοιχτό μόνο 3 ημέρες την εβδομάδα - Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή - επομένως υπήρχε τεράστιος αριθμός επισκεπτών και τη στιγμή της κράτησης ήταν η μόνη διαθέσιμη επιλογή.
Πρώτη εντύπωση και πρώτα συναισθήματα.
5 χλμ. από το Oświęcim, μια μικρή και κομψή πόλη - βρίσκεται το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Το στρατόπεδο έγινε μουσείο μνήμης δύο χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1947. Οι πολωνικές αρχές αποφάσισαν να το κάνουν προς τιμήν των περισσότερων από ένα εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους εκεί - μια υπενθύμιση των εγκλημάτων που διέπραξαν οι Ναζί.
Ήταν ένα μέρος που ήθελα να επισκεφτώ, ακόμα κι αν δεν είναι τυπικός προορισμός διακοπών. Είναι ένα μουσείο που πρέπει να επισκεφτεί ο καθένας, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Ίσως έτσι μάθουμε να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Καθ' όλη τη διάρκεια της επίσκεψης ένιωσα μια πίεση στο στήθος μου, η οποία έγινε αισθητή αμέσως αφού έφυγα από το Oświęcim και είδα τις γραμμές του τρένου. Ξεφορτώθηκα την ταραχή μου όταν είδα το εισαγωγικό βίντεο, όταν άρχισα να κλαίω. Δεν παρουσιάστηκε καμία πληροφορία που να μην ήξερα, αλλά έφερε στην επιφάνεια τα δάκρυά μου για τις κακοτυχίες που έγιναν εκεί. Η πίεση στο στήθος μου θα με κρατούσε μέχρι το τέλος της περιοδείας και πολλές ώρες μετά…
Άουσβιτς Ι - το διοικητικό στρατόπεδο
Μας πήρε ο οδηγός μας, ο Lukasz, και ξεκινήσαμε την περιήγηση στα αγγλικά που θα διαρκούσε σχεδόν τέσσερις ώρες. Ο Lukasz είναι ένας παθιασμένος οδηγός της ιστορίας, που αγαπά αυτό που κάνει, που βάζει την ψυχή του σε αυτό και που σε κάνει να νιώθεις. Η ομάδα μας ήταν μικρή, 12 ατόμων, και γι' αυτό, επισκεφτήκαμε και μέρη όπου μεγάλες παρέες δεν είχαν πρόσβαση.
Το πρώτο πράγμα που βλέπετε στην αρχή της περιοδείας είναι η πύλη με το μήνυμα "Arbeit macht frei." ("Η δουλειά θα σε ελευθερώσει."). Το πιο γνωστό μήνυμα είναι αυτό που εμφανίζεται στην είσοδο του στρατοπέδου του Άουσβιτς, αλλά την αρχική ιδέα ανέλαβε Ρούντολφ Χος (Διοικητής του στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπίρκεναου από το 1939 και αυτός που έβαλε τον θεμέλιο λίθο του στρατοπέδου) από το Sachsenhausen. Το ίδιο μήνυμα φαίνεται και στην είσοδο του στρατοπέδου του Νταχάου. Η πινακίδα που βρίσκεται επί του παρόντος στην είσοδο του στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπίρκεναου είναι απλώς ένα αντίγραφο.
Το αρχικό μήνυμα κλάπηκε τον Δεκέμβριο του 2010, αλλά ανακτήθηκε τρεις ημέρες αργότερα. Κόπηκε σε τρία κομμάτια για να πουληθεί στη μαύρη αγορά. Ένας Σουηδός πολίτης, υποστηρικτής μιας νεοναζιστικής ομάδας, ήταν ένοχος για κλοπή. Καταδικάστηκε σε 3 χρόνια φυλάκιση. Η αρχική επιγραφή έχει ανακαινιστεί, αλλά τώρα εκτίθεται στο μουσείο.
Μια συγκινητική και συγκλονιστική εμπειρία.
Ξεκινάμε να περπατάμε ανάμεσα στα πρώτα κτίρια του στρατοπέδου, όπου βλέπουμε ακόμα τα ίχνη από σφαίρες. Το Άουσβιτς-Μπίρκεναου - που είναι τώρα ένα μουσείο μνήμης - ήταν ένας τόπος φρίκης, φρίκης, αλλά νόμιζα ότι ήταν υπέροχο στην ασχήμια του. Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να εκφράσω με λόγια όσα ένιωσα στις επισκέψεις, αλλά θα προσπαθήσω.
Από 700 έως 1000 άτομα μπορούσαν να «ζήσουν» σε κάθε τετράγωνο, σε ανθυγιεινές και απάνθρωπες συνθήκες. Ωστόσο, ήταν τυχεροί σε σύγκριση με αυτούς που οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς ΙΙ-Μπίρκεναου. Τα μπλοκ ήταν εξοπλισμένα με τουαλέτες, χώρο για πλύσιμο, και μερικά από τα δωμάτια είχαν ακόμη και αχυρένια στρώματα.
Δεν είναι όλα τα κτίρια ανοιχτά στο κοινό, μόνο μερικά είναι διαμορφωμένα. Το Block 5 είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά μέρη του στρατοπέδου. Δεν υπάρχουν λέξεις που να μπορούν να περιγράψουν αυτό που είδα. Το Block 5 έχει επίσης μια περιοχή όπου απαγορεύεται η φωτογραφία, αλλά όταν φτάσετε εκεί, θα καταλάβετε γιατί.
Μπλοκ τρόμου.
Η επίσκεψη συνεχίστηκε στο Μπλοκ 10, που επίσης καλείται "Προθάλαμος του Θανάτου". Το τεμάχιο 10 ήταν το μέρος όπου ο Δρ Τζόζεφ Μένγκελε διεξήγαγε τα ιατρικά του πειράματα σε γυναίκες, με διάφορες ασθένειες, τσιγγάνους ή εφήβους, αλλά τα αγαπημένα του ήταν δίδυμα. Τα πειράματα κυμαίνονταν από τον έλεγχο των αντιδράσεων του σώματος σε διάφορες ουσίες για τη μελέτη του ανθρώπινου σώματος, έως τις πειραματικές επεμβάσεις και τους ακρωτηριασμούς.
Αμέσως δίπλα μας είναι το Block 11, η φυλακή του "Μπλοκ θανάτου" και το μέρος όπου δοκιμάστηκε - για πρώτη φορά - το Zyklon B. Το μπλοκ ήταν κλειστό για το κοινό για επιδημιολογικούς λόγους, όντας ένας εξαιρετικά μικρός χώρος που δεν επέτρεπε την τήρηση των αποστάσεων.
Μεταξύ του μπλοκ 10 και του μπλοκ 11 βρίσκεται "Ο τοίχος της εκτέλεσης" (τείχος εκτέλεσης), ο ιερός χώρος του στρατοπέδου. Εδώ έρχονται οι επισκέπτες για να προσευχηθούν ή να καταθέσουν στεφάνια. Είναι τόπος σιωπής, τιμής της μνήμης των 5000 ανθρώπων που εκτελέστηκαν εδώ. Είναι τόπος προσευχής και τόπος όπου κανείς δεν μιλάει.
Τα παράθυρα ανάμεσα στα δύο τετράγωνα είναι καλυμμένα και ήταν πάντα έτσι. Οι Γερμανοί νόμιζαν ότι κανείς δεν μπορούσε να δει τι γινόταν στην αυλή και, σε περίπτωση που ξέφευγε (απίθανο), δεν μπορούσε να πει τι γινόταν ανάμεσα στους δύο τοίχους. Ωστόσο, δεν μπορείτε να μπερδέψετε τον ήχο ενός πυροβολισμού ή τα γκρίνια των βασανισμένων ανθρώπων…
Το Krankenbau (νοσοκομείο στρατοπέδου) περιλάμβανε τα τετράγωνα 19, 20, 21 και 28. Το χειρουργικό τμήμα βρισκόταν στο τετράγωνο 21 και μέρος του ισογείου του τετραγώνου στέγαζε το οδοντιατρείο. Τα 4 τετράγωνα ήταν τα πιο απέφευγα από τους κρατούμενους γιατί ήξεραν ότι αν έφταναν εδώ, πιθανότατα θα πέθαιναν. Όσοι έφτασαν εδώ σκοτώθηκαν ή επιλέχθηκαν από τον Μένγκελε για πειράματα και ως εκ τούτου προτίμησαν να πεθάνουν από την ασθένεια, μόνοι, υποφέροντας.
Κρεματόριο 1 - εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν από έναν τρελό.
Πίσω από τον φράχτη, λιγότερο από 50 μέτρα από το κρεματόριο 1, βρίσκεται το σπίτι όπου έμενε Ρούντολφ Χος (ο διοικητής του στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπίρκεναου και αυτός που έχτισε το στρατόπεδο), μαζί με τη γυναίκα του και τα 5 παιδιά του.
Στις 11 Μαρτίου 1946, ο Rudolf Höss συνελήφθη από τους Βρετανούς και δύο μήνες αργότερα παραδόθηκε στις πολωνικές αρχές για δίκη. Στη φυλακή, με συμβουλή του εισαγγελέα, έγραψε τα απομνημονεύματά του. Η δίκη του ξεκίνησε στις 11 Μαρτίου 1947 και διήρκεσε 18 ημέρες. Στις 2 Απριλίου καταδικάστηκε σε θάνατο με απαγχονισμό.
Η αγχόνη ήταν τοποθετημένη ειδικά δίπλα στο Κρεματόριο Ι του στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπιρκάναου, το κρεματόριο όπου κάηκαν τα περισσότερα θύματα. Αφού μοιράστηκε και εξομολογήθηκε από έναν καθολικό ιερέα, η ποινή εκτελέστηκε στις 16 Απριλίου. Το σώμα αποτεφρώθηκε και οι στάχτες σκορπίστηκαν για να μην βρει η ψυχή του αιώνια ανάπαυση… Το μόνο του αίτημα ήταν να φτάσει η βέρα με ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα στη γυναίκα του!
Τη στιγμή που μπήκα στους θαλάμους αερίων και στο κρεματόριο σώπασα. Ήταν μια δύσκολη στιγμή για να την περιγράψω. Τα συναισθήματα που έζησα, η μυρωδιά που ένιωθα ακόμα, το συναίσθημα της κατάνυξης που έχεις… Δεν μπορώ καν να φανταστώ τι πέρασε κάθε μέρα το Sonderkommando καθώς χιλιάδες σώματα έπρεπε να καούν. Βγάλτε τους από τον θάλαμο αερίων και βάλτε τους φωτιά στο διπλανό κρεματόριο. Η μυρωδιά…
Άουσβιτς II - Μπίρκεναου
Η απόσταση από το Άουσβιτς Ι στο Άουσβιτς ΙΙ - Μπίρκεναου είναι 3.5 χιλιόμετρα. Η απόσταση δεν καλύπτεται με τα πόδια. Υπάρχουν λεωφορεία που τρέχουν σε αυτόν τον δρόμο και αναχωρούν από τις δύο τοποθεσίες (Άουσβιτς I και Μπίρκεναου) κάθε 10 λεπτά. Επομένως, δεν πρέπει να βιαστείτε. Μπορείτε να χαλαρώσετε και να ρίξετε μια ματιά στα βιβλία που θα βρείτε στο κατάστημα του μουσείου. Τα χρήματα που ξοδεύετε για βιβλία πάνε για την αποκατάσταση του μουσείου.
Η πρώτη στάση είναι στην εξέδρα επιλογής, όπου επιλέχθηκαν όσοι έφτασαν εδώ με τρένο: αριστερά - στα δωμάτια του φυσικού αερίου και του κρεματόριου, δεξιά - στην είσοδο του στρατοπέδου και της δοκιμασίας.
Το βαγόνι του τρένου στο Birkenau έχει επίσης μια συναισθηματική ιστορία. Το βαγόνι είναι ένα πρωτότυπο που έχει ανακαινιστεί από Frank Lowy, ένας επιχειρηματίας εβραϊκής καταγωγής, και δώρισε στο μουσείο στη μνήμη των περισσότερων από 400.000 Ούγγρων Εβραίων που έχασαν τη ζωή τους στον καταυλισμό το 1944.
Ο πατέρας του Frank, Hugo Lowy, απελάθηκε από την Ουγγαρία με ένα μεταφορικό μέσο που έφτασε στην πλατφόρμα εκφόρτωσης στο Birkenau. Κουβαλούσε ένα πακέτο που περιείχε τελετουργικά αντικείμενα, τεφιλίν και το ταλίτ του. Όταν αρνήθηκε να αφήσει το πακέτο πίσω στο αυτοκίνητο, στρατιώτες των SS τον χτύπησαν μέχρι που πέθανε.
Ο Φρανκ άφησε το δικό του πακέτο μέσα στο αυτοκίνητο, στη μνήμη του πατέρα του.
Ο δρόμος προς το θάνατο.
Πριν ξεκινήσουμε τη βόλτα στο Άουσβιτς ΙΙ - Μπίρκεναου, περπατήσαμε την απόσταση από την πλατφόρμα επιλογής μέχρι τα κρεματόρια, τον ίδιο δρόμο που έκαναν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πριν από εμάς, μια διαδρομή μόλις 10 λεπτών.
Το Άουσβιτς-Μπίρκεναου απελευθερώθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1945 από τα σοβιετικά στρατεύματα. Στις 26 Ιανουαρίου, οι Ναζί ήθελαν να καταστρέψουν όλα τα στοιχεία της φρίκης που είχαν διαπράξει στο στρατόπεδο και ως εκ τούτου βομβάρδισαν 4 από τα 5 κρεματόρια. Δεκάδες χιλιάδες έγγραφα καταστράφηκαν (κάηκαν), γιατί μπορούμε να πούμε πολλά για τους Ναζί, αλλά δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι ήταν οι καλύτεροι για να κρατήσουν αρχεία.
Πίσω από το κρεματόριο νούμερο 5 υπάρχουν 4 αναμνηστικές επιτύμβιες στήλες που σηματοδοτούν το μέρος όπου οι Ναζί έριξαν (ή προσπάθησαν να θάψουν) τις στάχτες των καμένων. Ήταν μια πολύπλοκη δράση λόγω του βαλτώδους εδάφους.
«Διεθνές Μνημείο για τα Θύματα του Φασισμού» ήταν αφιερωμένο σε όσους πέθαναν στο στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου μεταξύ 1940 και 1945. Αποκαλύφθηκε το 1967 παρουσία περισσότερων από 200.000 προσκεκλημένων: επιζώντων, των απογόνων τους, βασιλικών οικογενειών, πολιτικών ή απλών επισκεπτών.
Μπροστά του υπάρχουν πλάκες με μηνύματα ειρήνης. Οι πλάκες μεταφράζονται σε όλες τις γλώσσες που μιλούν όσοι ήταν φυλακισμένοι στο στρατόπεδο.
Το μουσείο αποκαθιστά, οι επισκέπτες καταστρέφουν.
Οι υπάλληλοι του μνημείου μουσείου προσπαθούν να διατηρήσουν ανέπαφα όλα τα κτίρια. Ωστόσο, λόγω του γεγονότος ότι δεν υπήρχαν κτίρια χτισμένα για να αντέχουν - λόγω του εδάφους και των δυσμενών καιρικών συνθηκών - το κάνουν πολύ δύσκολο και πολύ ακριβό. Μεγάλη ζημιά προκαλούν επίσης οι επισκέπτες που καταστρέφουν την κληρονομιά προσπαθώντας να αφήσουν το στίγμα τους.
Η αποκατάσταση ενός μόνο κτιρίου στο Birkenau μπορεί να κοστίσει έως και 3 εκατομμύρια ευρώ, ανάλογα με το πόσο έχει υποστεί ζημιά το κτίριο. Τα χρήματα προέρχονται από ιδιωτικές δωρεές, εισιτήρια ή μέσω ΜΚΟ που διοργανώνουν διάφορους εράνους.
Ενώ το Άουσβιτς Α θεωρούνταν το κύριο στρατόπεδο όπου βρίσκονταν όλα τα διοικητικά κτίρια, το Μπίρκεναου ήταν από την αρχή ένα στρατόπεδο εξόντωσης. Το αποδεικνύουν τα βιαστικά και επισφαλώς χτισμένα κτίρια και τα 4 κρεματόρια. Ήθελε αυτό, μέσω "ΤΕΛΙΚΗ λυση", να σκοτώσει συστηματικά όλους τους Εβραίους στην Ευρώπη.
Γιατί το Άουσβιτς;
Όταν η δουλειά δεν σε αφήνει ελεύθερο…
Γιατί το Άουσβιτς; Γιατί ένας καταυλισμός χτισμένος σε ένα δάσος στην Πολωνία, σε ένα μέρος ξεχασμένο από τον κόσμο; Και εγώ για πολύ καιρό αυτό αναρωτιόμουν. Όπως μπορείτε να δείτε στην εικόνα - το Άουσβιτς ήταν στη μέση των εδαφών και ήταν το ιδανικό μέρος για να χτίσετε ένα στρατόπεδο "για εργασία".
Όταν σκεφτόμαστε το Άουσβιτς, γνωρίζουμε μόνο το Άουσβιτς Ι και το Άουσβιτς ΙΙ - Μπίρκεναου, αλλά το στρατόπεδο είχε επίσης το Άουσβιτς ΙΙΙ - Μονόβιτς. Το Monowitz ήταν ένα στρατόπεδο εργασίας που χτίστηκε κοντά στο χημικό εργοστάσιο IG Farben. Το Άουσιτζ είχε επίσης άλλα 40 υποστρατόπεδα που χτίστηκαν σε όλη την Πολωνία.
Εκτός από τη λειτουργία των στρατοπέδων εργασίας και των στρατοπέδων εξόντωσης, οι κρατούμενοι χρησιμοποιήθηκαν και από μεγάλες εταιρείες. Διεξήγαγαν ιατρικά πειράματα σε κρατούμενους χωρίς να λογοδοτήσουν σε περίπτωση ανεπιθύμητων ενεργειών. Όλες οι εταιρείες εξακολουθούν να υπάρχουν και είναι επιτυχημένες.
Αν δεν με πιστεύετε, ξεχάστε τη λίστα με τις πιο διάσημες εταιρείες που υπάρχουν σήμερα στην αγορά.
#Θυμόμαστε
Ακόμα κι αν δεν είναι ιδανικός προορισμός για ιδανικές διακοπές, πρέπει να επισκεφτείτε - τουλάχιστον μια φορά στη ζωή σας - την κατασκήνωση του Άουσβιτς. Είναι μια θλιβερή, οδυνηρή, συγκλονιστική εμπειρία, αλλά από όπου μπορούμε να μάθουμε πολλά. Υποσχέθηκα ότι θα επέστρεφα εκεί, τουλάχιστον για άλλη μια φορά, αυτή τη φορά το χειμώνα, για να το ζήσω πραγματικά.
Οι θερμοκρασίες μπορεί να φτάσουν και τους -25 βαθμούς Κελσίου, αλλά οι κρατούμενοι δούλευαν ξυπόλητοι και φορούσαν μόνο πιτζάμες…